9 lipca | Długi Dom

02:48:00

"Długi Dom" to jeden bardziej charakterystycznych budynków zdrojowych w Cieplicach. Obecnie to nowoczesny hotel uzdrowiskowy w standardzie równym trzem gwiazdkom.

Rok 2015 - "Długi Dom" po remoncie generalnym / fot. SchiDD (cc-by-sa)

Rok 2005 - "Długi Dom" przed rewitalizacją / fot. Platanacero (cc-by-sa)


Budynek ów, zaprojektowany przez krzeszowskiego budowniczego Martina Urbana, postawiony został w latach 1689-1696. Stanął na miejscu pochodzącego z 1537 roku domu gościnnego, ten zaś również zajął miejsce jeszcze starszej budowli – Steinere Haus.

Ten miejski pałac na początku XIX wieku był już zatem trwałym elementem cieplickiego krajobrazu, pełnił też funkcje podobne do współczesnych: zarówno gościnne, jak i reprezentacyjne oraz służył kuracjuszom. Po II wojnie światowej jego ranga zmalała, budynek stracił dawny blask, głównie z uwagi na niewyjaśnione kwestie własnościowe. Wnętrza przebudowano, ponieważ została tutaj ulokowana administracja uzdrowiska, a w fasadzie między innymi przekształcono kilka otworów okiennych na wejściowe, zróżnicowano fakturę i barwę tynków.

"Długi Dom" w folderze reklamujących uzdrowisko z 1938 roku

Dzisiaj Długi Dom odzyskał dawną świetność i świeżo odremontowany, podobnie jak w początkach XIX wieku, kiedy to za jego remont zabrał się hra­bia Schaffgotsch, czeka na kuracjuszy. Na rewitalizację tego obiektu w ostatnich latach Polska Grupa Uzdrowisk wydała prawie 14 milionów złotych.

W pięknych, bogato wyposażonych pokojach, urządzonych zgodnie z naj­nowszymi standardami można dzisiaj wykupić kilka noclegów, ale można je także zarezerwować na znacznie dłuższy pobyt. Również tacy bowiem goście się zdarzają, którzy do Uzdrowiska Cieplice przy­jeżdżają na kilka tygodni, bo to już nie te czasy, kiedy uzdrowisko kojarzyło się raczej ze szpitalem niż wakacyjnym wypoczynkiem



Długi Dom (…) opis: budynek jest stylowo jednorodny (bryła, wystrój elewacji, układ wnętrz, sklepienia). Bryła budynku – zwarta, założona na planie wydłużonego prostokąta z nieco niższym od budynku, ryzalitem od południa. Jest wolnostojący murowany i tynkowany, podpiwniczony, trzykondygnacyjny, zamknięty czterospadowym dachem w układzie kalenicowym w stosunku do ulicy. 
Elewację frontową – zwrócony w kierunku starego centrum zdroju (ul. P. Ściegiennego), tylną do dawnego cmentarza parafialnego i dziedzińca przyklasztornego. Od południa – włączony w mur cmentarny. Elewacja frontowa – trzykondygnacyjna, 8 osiowa w układzie asymetrycznym osi okiennych. Charakteryzuje się zmienną rytmiki artykulacji wertykalnej, wynikającej z alternacji bliźniaczych i pojedynczych okien. Przy monotonnej powtarzalności zdwojonych pilastrów wielkiego porządku, daje to efekt ożywienia, wzbogaconego jeszcze przemiennym rytmem łukowatych i wyłamanych nadokienników. Elewacja wznosi się nad niskim, zwieńczonym profilowanym gzymsem cokole. Ten poziomy akcent przyziemia zostaje powtórzony nad parterem dzięki zastosowaniu profilowanego gzymsu działowego, następnie w przerywanym trzonami pilastrów pasie płaskiego gzymsu nad pierwszym piętrem, wreszcie w wieńczącym kompozycję fasady, wydatnym, profilowanym gzymsie. Przenikanie się tych poziomych i pionowych elementów kompozycji daje w efekcie wrażenie równowagi. Dostęp do wnętrz akcentują trzy portale kamienne – środkowy, główny o szerokim rozstawieniu węgarów oraz dwa boczne – węższe. Są to portale uszakowe z kampanulami. Taką samą formę zastosowano w wykonanych również w kamieniu obramieniach okiennych. Między wydatnymi nadokiennikami i naczółkami a nadprożem okien i drzwi – dekoracja plastyczna w formie liści akantu. W podokiennikach – prostokątne, wykrojone w narożach płyciny. 
Elewacja tylna – dziewięcioosiowa, trzykondygnacyjna, skromna w doborze elementów dekoracyjnych. Ograniczają się one do podziałów pasowo-lizenowych i analogicznych do fasady obramień okiennych. Po środku – portal kamienny, uszakowy z kampanulami. Portal osi północnej – prostokątny, częściowo zamurowany. Gzyms wieńczący – jak w fasadzie. 
Elewacja boczna, południowa – jednoosiowa, trzykondygnacyjna z ryzalitem z boku o przekroju prostokątnym. Podziały poziome – jak w elewacji frontowej. Analogiczne także – obramowania okien. 
Elewacja boczna północna – dwuosiowa, trzykondygnacyjna, skromna. Podziały poziome – pasowe. Obramowania okien – prostokątne, zatynkowane. W osi zachodniej – uszakowe. 
Wnętrza – pierwotnie: dwutraktowe z korytarzem w trakcie tylnym i izbami amfiladzie w trakcie frontowym. 
Klatka schodowa – pierwotna w osi południowej. Taki układ w zasadniczym ukształtowaniu zachował się do dziś. Zakłóciły go liczne, współczesne ścianki działowe, postawione we wszystkich kondygnacjach oraz nowa klatka schodowa w osi północnej budynku. Poszczególne pomieszczenia nakrywają sklepienia kolebkowe ze stykającymi się, bądź mijającymi lunetami. 
Klatka schodowa pierwotna – nakryta sklepieniem kolebkowym, zaopatrzonym nad podestami w lunety. Stopnice – wymienione współcześnie. Zachowały się tylko dębowe, XVIII-wieczne stopnice schodów prowadzących na strych. Wszystkie pomieszczenia i klatka schodowa posiadają bezpośrednio oświetlenie okien umieszczonych w szeroko rozglifionych wnękach sklepionych odcinkiem łuku. 
Piwnice – układ pomieszczeń odpowiada dwutraktowemu układowi wnętrz pozostałych kondygnacji. Trakt tylny piwnicy – nakryty sklepieniem kolebkowym z kilkoma niesymetrycznie rozmieszczonymi lunetami, funkcjonuje w charakterze korytarza, z którego – dostęp do piwnic traktu frontowego. Pomieszczenia traktu frontowego – sklepione kolebką z lunetami, opadającą (tak jak w korytarzu) do 1/3 wysokości ściany. 
Strych – dostępny z pierwotnej klatki schodowej. Więźba dachowa XIX-wieczna, częściowo wymieniona w XX w. 

I. Rybka-Ceglecka, Studium historyczno-architektoniczne zespołu pocysterskiego w Jeleniej Górze-Cieplicach, maszynopis; Wrocław 1989 rok, Archiwum Konserwatorskie w Jeleniej Górze A-1087/2

Może zainteresuje Cię również?

0 komentarze