9 lipca | Długi Dom
02:48:00
"Długi Dom" to jeden bardziej charakterystycznych budynków zdrojowych w Cieplicach. Obecnie to nowoczesny hotel uzdrowiskowy w standardzie równym trzem gwiazdkom.
 |
| Rok 2015 - "Długi Dom" po remoncie generalnym / fot. SchiDD (cc-by-sa) |
 |
| Rok 2005 - "Długi Dom" przed rewitalizacją / fot. Platanacero (cc-by-sa) |
Budynek ów, zaprojektowany przez krzeszowskiego budowniczego Martina Urbana, postawiony został w latach 1689-1696. Stanął na miejscu pochodzącego z 1537 roku domu gościnnego, ten zaś również zajął miejsce jeszcze starszej budowli – Steinere Haus.
Ten miejski pałac na początku XIX wieku był już zatem trwałym elementem cieplickiego krajobrazu, pełnił też funkcje podobne do współczesnych: zarówno gościnne, jak i reprezentacyjne oraz służył kuracjuszom. Po II wojnie światowej jego ranga zmalała, budynek stracił dawny blask, głównie z uwagi na niewyjaśnione kwestie własnościowe. Wnętrza przebudowano, ponieważ została tutaj ulokowana administracja uzdrowiska, a w fasadzie między innymi przekształcono kilka otworów okiennych na wejściowe, zróżnicowano fakturę i barwę tynków.
 |
| "Długi Dom" w folderze reklamujących uzdrowisko z 1938 roku |
Dzisiaj Długi Dom odzyskał dawną świetność i świeżo odremontowany, podobnie jak w początkach XIX wieku, kiedy to za jego remont zabrał się hrabia
Schaffgotsch, czeka na kuracjuszy. Na rewitalizację tego obiektu w ostatnich latach Polska Grupa Uzdrowisk wydała prawie 14 milionów złotych.
W pięknych, bogato wyposażonych pokojach, urządzonych zgodnie z najnowszymi standardami można dzisiaj wykupić kilka noclegów, ale można je także zarezerwować na znacznie dłuższy pobyt. Również tacy bowiem goście się zdarzają, którzy do Uzdrowiska Cieplice przyjeżdżają na kilka tygodni, bo to już nie te czasy, kiedy uzdrowisko kojarzyło się raczej ze szpitalem niż wakacyjnym wypoczynkiem
Długi Dom (…) opis: budynek jest stylowo jednorodny (bryła, wystrój elewacji, układ wnętrz, sklepienia). Bryła budynku – zwarta, założona na planie wydłużonego prostokąta z nieco niższym od budynku, ryzalitem od południa. Jest wolnostojący murowany i tynkowany, podpiwniczony, trzykondygnacyjny, zamknięty czterospadowym dachem w układzie kalenicowym w stosunku do ulicy.
Elewację frontową – zwrócony w kierunku starego centrum zdroju (ul. P. Ściegiennego), tylną do dawnego cmentarza parafialnego i dziedzińca przyklasztornego. Od południa – włączony w mur cmentarny. Elewacja frontowa – trzykondygnacyjna, 8 osiowa w układzie asymetrycznym osi okiennych. Charakteryzuje się zmienną rytmiki artykulacji wertykalnej, wynikającej z alternacji bliźniaczych i pojedynczych okien. Przy monotonnej powtarzalności zdwojonych pilastrów wielkiego porządku, daje to efekt ożywienia, wzbogaconego jeszcze przemiennym rytmem łukowatych i wyłamanych nadokienników. Elewacja wznosi się nad niskim, zwieńczonym profilowanym gzymsem cokole. Ten poziomy akcent przyziemia zostaje powtórzony nad parterem dzięki zastosowaniu profilowanego gzymsu działowego, następnie w przerywanym trzonami pilastrów pasie płaskiego gzymsu nad pierwszym piętrem, wreszcie w wieńczącym kompozycję fasady, wydatnym, profilowanym gzymsie. Przenikanie się tych poziomych i pionowych elementów kompozycji daje w efekcie wrażenie równowagi. Dostęp do wnętrz akcentują trzy portale kamienne – środkowy, główny o szerokim rozstawieniu węgarów oraz dwa boczne – węższe. Są to portale uszakowe z kampanulami. Taką samą formę zastosowano w wykonanych również w kamieniu obramieniach okiennych. Między wydatnymi nadokiennikami i naczółkami a nadprożem okien i drzwi – dekoracja plastyczna w formie liści akantu. W podokiennikach – prostokątne, wykrojone w narożach płyciny.
Elewacja tylna – dziewięcioosiowa, trzykondygnacyjna, skromna w doborze elementów dekoracyjnych. Ograniczają się one do podziałów pasowo-lizenowych i analogicznych do fasady obramień okiennych. Po środku – portal kamienny, uszakowy z kampanulami. Portal osi północnej – prostokątny, częściowo zamurowany. Gzyms wieńczący – jak w fasadzie.
Elewacja boczna, południowa – jednoosiowa, trzykondygnacyjna z ryzalitem z boku o przekroju prostokątnym. Podziały poziome – jak w elewacji frontowej. Analogiczne także – obramowania okien.
Elewacja boczna północna – dwuosiowa, trzykondygnacyjna, skromna. Podziały poziome – pasowe. Obramowania okien – prostokątne, zatynkowane. W osi zachodniej – uszakowe.
Wnętrza – pierwotnie: dwutraktowe z korytarzem w trakcie tylnym i izbami amfiladzie w trakcie frontowym.
Klatka schodowa – pierwotna w osi południowej. Taki układ w zasadniczym ukształtowaniu zachował się do dziś. Zakłóciły go liczne, współczesne ścianki działowe, postawione we wszystkich kondygnacjach oraz nowa klatka schodowa w osi północnej budynku. Poszczególne pomieszczenia nakrywają sklepienia kolebkowe ze stykającymi się, bądź mijającymi lunetami.
Klatka schodowa pierwotna – nakryta sklepieniem kolebkowym, zaopatrzonym nad podestami w lunety. Stopnice – wymienione współcześnie. Zachowały się tylko dębowe, XVIII-wieczne stopnice schodów prowadzących na strych. Wszystkie pomieszczenia i klatka schodowa posiadają bezpośrednio oświetlenie okien umieszczonych w szeroko rozglifionych wnękach sklepionych odcinkiem łuku.
Piwnice – układ pomieszczeń odpowiada dwutraktowemu układowi wnętrz pozostałych kondygnacji. Trakt tylny piwnicy – nakryty sklepieniem kolebkowym z kilkoma niesymetrycznie rozmieszczonymi lunetami, funkcjonuje w charakterze korytarza, z którego – dostęp do piwnic traktu frontowego. Pomieszczenia traktu frontowego – sklepione kolebką z lunetami, opadającą (tak jak w korytarzu) do 1/3 wysokości ściany.
Strych – dostępny z pierwotnej klatki schodowej. Więźba dachowa XIX-wieczna, częściowo wymieniona w XX w.
I. Rybka-Ceglecka, Studium historyczno-architektoniczne zespołu pocysterskiego w Jeleniej Górze-Cieplicach, maszynopis; Wrocław 1989 rok, Archiwum Konserwatorskie w Jeleniej Górze A-1087/2
0 komentarze